Crypto: Studium różnorodności biologicznej

Czas trwania projektu: 1987-1997
Koordynator projektu:: Prof. dr hab. Janusz Bogdan Faliński

Opis projektu

Klasyczne badania florystyczne i fitosocjologiczne dają tylko niewielką część informacji o różnorodności biologicznej i bogactwie gatunkowym zbiorowisk leśnych pierwotnego pochodzenia i dobrze zachowanych. Poznanie możliwie pełnej różnorodności biologicznej wymaga bardziej szczegółowych badań w różnych porach roku, dokonywanych przez odpowiednich specjalistów, w możliwie reprezentatywnym obiekcie, w tym samym układzie odniesienia i z zastosowaniem zbliżonej metodyki. Badaniami objęto: mszaki, rośliny naczyniowe, porosty i grzyby.

Do badań wykorzystano lasy w oddziale 256 (144 ha) w Białowieskim Parku Narodowym, pozostającym od roku 1921 pod ochroną ścisłą. Reprezentują one 6 najważniejszych typów zbiorowisk leśnych w całej skali ich zmienności i charakterystycznej toposekwencji. Obiekt ten jest podzielony na 144 działki (każda około 1 ha) o trwale oznakowanych punktach granicznych. Obiekt ma dobrą dokumentację kartograficzną roślinności, siedlisk, drzewostanów, gleb i wybranych zjawisk ekologicznych.

Na każdej działce specjalista (specjaliści) od odpowiedniej grupy organizmów dokonywali szczegółowej penetracji, zbioru materiałów oraz analizy. Każdorazowo wszelka informacja była jednakowo odnoszona do 6 typów zbiorowisk leśnych, 10 gatunków drzew, 26 typów podłoża, 12 typów mikroform terenu, z jednolitą skalą frekwencji (1-3).

Stwierdzono występowanie 1992 gatunków, w tym: Spermatophyta -286 gat., Pteridophyta -17 gat, Bryopsida – 104 gat., Hepaticopsida – 41 gat., Lichenes – 166 gat., Fungi -1380 gat. Największe bogactwo i różnorodność gatunków stwierdzono na resztkach drewna w różnych fazach rozkładu oraz na korze drzew, zwłaszcza o rozwiniętej architekturze. Analiza całego zasobu danych (około 36 tys. rekordów) dokonana była pod względem taksonomicznym i funkcjonalno-ekologicznym. Wśród znalezionych gatunków są gatunki nowe dla nauki, nowe dla flory Polski i Puszczy Białowieskiej. Stwierdzono także gatunki nie występujące nigdzie poza Puszcza Białowieską; mają one charakter reliktów lasu puszczańskiego. Synteza projektu składa się z 4 tomów, w tym z Atlasu ekologicznego, w którym na barwnych mapach i diagramach zawarte są informacje o rozmieszczeniu i warunkach występowania wszystkich stwierdzonych gatunków.

Dane z projektu CRYPTO były tłem dla analiz prowadzonych w ramach projektu KlimaVeg

Wybrane publikacje powstałe w ramach projektu

Faliński J.B., Mułenko W., eds. 1997. Cryptogamous plants in the forest communities of Białowieża National Park. Ecological Atlas (Project CRYPTO 4). Phytocoenosis 9 (N.S.) Supplementum Cartographiae Geobotanicae 7: 1-522.

Faliński J.B., Mułenko W., eds. 1996. Cryptogamous plants in the forest communities of Białowieża National Park. Functional group analysis and general synthesis (Project CRYPTO 3). Phytocoenosis 8 (N.S.) Archivum Geobotanicum 6: 1-224.

Faliński J.B., Mułenko W., eds. 1995. Cryptogamous plants in the forest communities of Białowieża National Park. General problems and taxonomic groups analysis (Project CRYPTO [2]). Phytocoenosis 7 (N.S.) Archivum Geobotanicum 4: 1-176.

Faliński J.B., Mułenko W., eds. 1992. Cryptogamous plants in the forest communities of Białowieża National Park (Project Crypto [1]). Phytocoenosis 4 (N.S.) Archivum Ge-obotanicum 3: 1-48.

Galeria