Ekspansja rodzimych gatunków storczykowatych

Przedmiot badań stanowiły ekspansywne populacje rodzimych storczyków (Epipactis x schmalhausenii i Platanthera bifolia). W przeciwieństwie do rozpowszechnionego mniemania o zagrożeniu wszystkich storczykowatych, populacje te gwałtownie zwiększały swoją liczebność, osiągając rzadko spotykane zagęszczenia. Założenie to wymagało śledzenia ich zachowania przez dłuższy czas w stałym układzie odniesienia. Badania prowadzone były na plantacjach topolowych o łącznej powierzchni około 48 ha, założonych w latach 1969-1971. Przed posadzeniem topól teren odwodniono, zniszczono pokrywę roślinną, glebę zaorano, zwapnowano i nawożono. Posadzono mieszańce topól (Populus x canadensis, P. ‘Hybrida 275’) w więźbie 5 x 5 m. Przez 6 lat glebę utrzymywano w czarnym ugorze, następnie wysiano łubin trwały Lupinus polyphyllus. Coroczne liczenie storczyków prowadzone było od 1989 roku w okresie ich kwitnienia (pierwsza połowa lipca), na wybranym fragmencie plantacji (3 ha). Jako działki podstawowe wykorzystano kwadraty wyznaczone więźbą topól (5 x 5 m = 25 m2). Od początku badań, oba obserwowane gatunki storczyków wykazywały niemal stały wzrost liczebności i zagęszczenia. W kolejnych latach trwania badań zaobserwowano pojaw dwóch innych gatunków storczykowatych: Listera ovata i Dactylorhiza majalis. Obserwowano zmiany położenia centrów występowania w przypadku kruszczyków oraz rozrastanie się i powstawanie nowych centrów w przypadku podkolanów. Rozpoznanie przyczyn obserwowanego wzrostu liczebności storczyków wymaga dalszych badań eksperymentalnych.